Waarom heet je vertaling ‘Naardense Bijbel’? Maak je gebruik van een Naardens dialect?
Het heet ‘Naardense Bijbel’ omdat in de uitgave foto’s zijn opgenomen van de gewelfschilderingen in de Grote Kerk te Naarden. Die schilderingen van bijbelse taferelen op het houten tongewelf zijn niet alleen prachtig, ze passen ook goed bij de zekere ruigheid van de vertaling. Het zijn geen gepolijste schilderijen. In kleur, hoekigheid, expressie en eenvoud passen ze bij een vertaling die zo dicht mogelijk bij het Hebreeuws en Grieks wil blijven.
Overigens is er inmiddels ook een Groningse Bijbel met foto’s van de mooiste monumentale plekken in het Groninger land, een Goudse Bijbel met reproducties van de gebrandschilderde ramen in de St. Jan en er komt misschien een Veluwse Bijbel met foto’s van bijzondere, ‘heilige’ plekken in het Veluwse landschap.
Bij de keuze van een naam voor mijn bijbelvertaling had ik behoefte aan iets korts en duidelijks, net zoals de Delftse Bijbel, de Leuvense Bijbel, de Keulse Bijbel en de Luther Bijbel. Maar ik moest er niet aan denken dat het de Oussoren Bijbel zou gaan heten. Oussoren -een verbastering van Oudshoorn- is een naam die veel mensen verkeerd uitspreken. Maar veel belangrijker: met zo’n naam zou de aandacht te veel uitgaan naar die ene vertaler, terwijl er meer personen aan de Naardense Bijbel hebben gewerkt en ik vind dat een bijbelvertaling niet te veel aan personen moet worden gekoppeld. Aanvankelijk had ik in 1999 als werktitel de Zaanse Bijbel, genoemd naar de streek waar ik met vertalen ben begonnen en ook als hommage aan Mijntje van Tijn, die tot veel vertaalwerk heeft geïnspireerd. ‘Zaanse Bijbel’ onthoud je direct als je het eenmaal gehoord hebt. Maar tegelijk was ik weg van de gewelfschilderingen in Naarden, die vrijwel niemand kende. Iedereen kent de Grote Kerk in Naarden van de Matthäus Passion, maar die schilderingen waren tamelijk onbekend. Ze zitten namelijk zo hoog dat je je hoofd in je nek moet leggen om ze te kunnen zien. Ik dacht “Dit is mijn kans!”. Geïllustreerde bijbels vind ik mooier dan niet geïllustreerde, denk maar aan de Chagal-bijbel met die schitterende foto’s van gebrandschilderde ramen. Zoals je in de Rembrandt Bijbel ziet, hoef je helemaal niet zo veel reproducties op te nemen om veel kleur toe te voegen. Taal en beeldende kunst versterken elkaar op verrassende wijze. De gewelfschilderingen in Naarden brengen door het icoonachtige van sommige figuren zowel de sfeer van rooms-katholieke kerk en zelfs de Oosterse kerk samen met Jeroen Bosch-achtige taferelen die je meer aan de tijd van de Reformatie doen denken. Dus middeleeuwse eenvoud gecombineerd met barokke details (vooral de schilderingen van de hel zijn erg smakelijk!). Mooie gewelfschilderingen en een mooie naam ‘Naardense Bijbel’: dat heeft de doorslag gegeven. En het blijkt dat de naam goed wordt onthouden! Soms wordt het verhaspeld tot Naarder Bijbel of Naarder vertaling, maar dat is geen punt. Naardense Bijbel is een herkenbaar product: je hoeft maar ‘Naarden’ te zeggen en men weet dat het over een bijbelvertaling gaat.