Lucas 4, 21-30 Hoe Jezus verdween uit Nazareth

4:21	Maar hij begint en zegt tot hen: heden is dit Schriftwoord in uw oren in vervulling gegaan!
4:22	Allen hebben hem bijval betuigd, en zijn verwonderd geweest over die woorden vol genade die zijn voortgekomen uit zijn mond; en ook hebben ze gezegd: hij is toch de zoon van Jozef,- niet?
4:23	Hij zegt tot hen: alle kans dat gij tot mij dit zinnebeeld zult zeggen ‘heelmeester, genees jezelf!’- al wat we hebben gehoord dat geschied is in Kafarnaoem, doe dat ook hier, in je vaderstad!
4:24	Maar, zegt hij, amen, ik zeg u: niet één profeet is welkom in zijn vaderstad!-
4:25	maar naar waarheid zeg ik u: vele weduwen zijn er in de dagen van Elia in Israël geweest, toen de hemel gesloten werd voor drie jaren en zes maanden, zodat er een grote honger woedde over heel het land,
4:26	en tot niet één van haar werd Elia gestuurd, maar wel ‘naar Sarepta bij Sidon, tot een weduwvrouw’ (1 Kon. 17,9);
4:27	en vele huidvraatlijders zijn er in Israël geweest ten tijde van de profeet Elisa, en niet één van hen werd gereinigd, maar wel Naäman de Syriër!
4:28	Die in de samenkomst deze dingen horen worden allen vervuld van woede;
4:29	ze staan op en werpen hem de stad uit; ze leiden hem naar de rand van de berg waarop hun stad gebouwd is,- om hem in de afgrond te gooien.
4:30	Maar hij is midden tussen hen door ontkomen en vertrokken.

Lucas 4, 21-30 Hoe Jezus verdween uit Nazareth

Het blijft altijd wonderlijk om te lezen hoe Jezus ontkwam toen de mensen van Nazareth hem van de berg wilden gooien. Er is geen sprake van een narrow escape; zelfs niet van een ontsnapping. Jezus rent niet weg, vindt geen kruipdoor-sluipdoor weggetje. Heel mysterieus staat er: “Maar hij is midden tussen hen door ontkomen en vertrokken.” (vs. 30)

En dan te bedenken dat het Grieks zelfs niet rept van “ontkomen”, zoals Pieter Oussoren vertaalt. Er staat letterlijk: “Hij nu, doorgaande door hun midden, trok erop uit.” Grappig genoeg is bijvoorbeeld de Bijbel in Gewone Taal hier heel getrouw. “Maar Jezus liep tussen alle mensen door en ging weg.” (BGT) Geen woord over ontsnappen of ontkomen.

Alleen heb ik een vraag bij de consensus van het “vertrekken” of “weggaan”. Zowat iedere vertaling, van heel vrij tot uiterst concordant, laat Jezus vertrekken. Maar dat zou in het Grieks zijn: ap-erchomai, letterlijk: weg-gaan, af-gaan. Iemand verlaat het toneel. “Gaat af”, staat er dan. Zijn rol is uitgespeeld. ’t Werkwoord wordt ook gebruikt voor de luie slaaf die één talent gekregen had en het vervolgens begraaft. Bij hem heeft het werkwoord een uiterst negatieve klank. Het is daar inderdaad een afgang in de dubbele zin van het woord.

Welnu, dat werkwoord wordt hier niet gebruikt. In plaats daarvan staat het werk woord poreuoo: op weg gaan, voortgaan. ’t Wordt ook gebruikt als Jezus op weg naar Jeruzalem gaat (Lucas 19,28). Het wordt ook gebruikt voor de twee ijverige slaven, die erop uit gaan (Mattheüs 25,16). En reken maar dat er dan wat gaat gebeuren!

Daarom vind ik “vertrekken” een te bleke vertaling. Jezus vertrekt niet. Dat denken de mensen alleen maar. Maar Jezus vertrekt niet, en gaat al helemaal niet af. Zíj gaan af. Hun rol is uitgespeeld. Jezus gaat verder. Op die mensen wachten heeft geen zin. Laat ze maar schrijven over “Hoe Jezus verdween uit Nazareth.” Hij verdwijnt niet, hij gaat soeverein verder. De enige vertaling die dat door laat klinken, is die van de Jehova’s Getuigen. “Maar hij ging midden tussen hen door en vervolgde zijn weg.”

Wouter van Voorst